پله از لحاظ ارتباط طبقات یا ارتباط بین دو تراز ارتفاعی یکی از مهمترین قسمت های ساختمان محسوب می شود که خود این پله به چند بخش اصلی و فرعی تقسیم می گردد . در این مقاله به معرفی اجزا پله و ضوابط اجرایی آن می پردازیم.
معرفی پله
پله وسیله ارتباط سطوح مختلف ساختمان(با ارتفاعات مختلف) به یکدیگر است اصولا پله هایی که در بین طبقات استفاده می شوند به 3بخش اصلی پله، سطح شیب دار و پاگرد تقسیم میشود و همچنین از 3 بخش فرعی آب چکان، نرده و خیز پله تشکیل شده است که در ادامه به توضیح هر یک از این اجزا می پردازیم
پله:پل ارتباطی بین دو تراز ارتفاعی مختلف است تا فرد از یک سطح به سطح دیگر برود
سطح شیب دار: همان سطح زیرین پله است که به نام شاسی راه پله یا شمشیری شناخته میشود.
پاگرد:محلی برای استراحت و تغییر حرکت است.
خیز پله:شیبی است که از پایین به سمت بالای پله ادامه پیدا می کند.
آب چکان : سطح شیب داری است که به همراه شیارهای باریک در کنار راه پله برای خروج آب، طراحی می شود
نرده: قستی است که دور تا دور پله کشیده میشود تا موجب امنیت در تردد افراد از پله گردد.
اصطلاحات مربوط به پله
کف پله یا پاگذار: این همان قسمتی است که کف پای ما روی آن قرار می گیرد. از همین رو به کف پله یا پاگذار معروف است. اندازه کف پله معمولا بین 30 الی 33 سانتی متر است
طول پله: طول پله تابع نوع ساختمان و تعداد استفاده کنندگان و میزان استفاده از آن می باشد.مثلا برای یک ساختمان مسکونی معمولی تا سه طبقه طول یک متر کافیست در مدارس با توجه به تعداد دانش آموزان طول 1.5 متر مناسب است در سالن سینماها طول 2 متر پیشنهاد میگیردد. برای پشت بام ها که فقط برای موارد خاص مورده استفاده قرار می گیرد می توان طول 60 سانتی متر را به کار برد.
ارتفاع پله: ارتفاع پله ها نیز با کاربری ساختمان رابطه دارند. مثلا ارتفاع پله برای طبقات آپارتمانی 20ـ16 سانتی متر است در حالی که این ارتفاع در مدارس و متروها 17-15 سانتی متر و در محیط های کم تردد مثل موتور خانه ها می توان ارتفاع پله را تا 25 سانتی متر در نظر گرفت
دماغه: جلوزدگی که در سنگ پله وجود دارد به اسم دماغه یا آب چکان معروف است
پیشانی پله: ارتفاع پله منحای دماغه می شود پیشانی پله.
عرض پله: کف پله منحای دماغه می شود عرض پله.
چشم پله: در پله هایی که دو گردش و یک پاگرد اچرا می شود گردش پله باید با فاصله حداقل 10 سانتی متر صورت گرفت. این فاصله که به چشم پله معروف است برای اجرای راحتر نرده نیز کمک می کند.
نحوه ی اجرای راه پله
اجرا پله آهنی
اولین مرحله اجرا، ساختن بستر پله یعنی محل تکیه گاه های پله است که بایستی بر طبق نقشه های اجرایی ساخته شود. در ساختمان ها این بستر معمولا به وسیله تیرآهن های مورب موسوم به شمشیری ساخته میشوند که به دو صورت می توان آن را اجرا کرد یکی اینکه این تیرآهن مورب به داخل تیر اصلی حمال که در ابتدای پاگرد وجود دارد به وسیله نبشی جوش میشود و تیرهای پاگرد جداگانه اجرا می شود و طریق دیگر اینکه تیر شمشیری و پاگرد به صورت یکسره انجام شده و درانتهای پاگرد به تیر اصلی پاگرد (تیر حمال) به وسیله نبشی جوش میشوند.پس از اچرای تیر ریزی پله ، مابین شمشیری ها و تیرهای پاگرد طاق ضربی آجری پوشانده میشود برای عرض پله تا یک متر دوشمشیری در هر طرف کافی است ولی برای عرض بیشتر تا عرض 1.80 متر به سه عدد شمشیری( دوتا طرفین و یکی در وسط) نیاز است.
به این نکته دقت کنید قبل از طاق زنی بایستی کلیه آهن آلات با یکدست رنگ ضد زنگ اندودشوند. در ساختن تیر شمشیری نوع دوم بایستی کل طول قسمت مورب و افقی پاگرد را در نظر گرفت و سپس از محل تقاطع قسمت مورب و افقی به حالت مثلثی بریده شود و سپس تیر را با کمک پتک و فشار دادن خم نموده تا به شکل مورد نظر در آید. روی بال ها و جان آهن بایستی به وسیله ورق به طول30 سانتی متر و ضخامت 8 الی 10 میلی متر و به عرض 10 تا 15 سانتی متر تقویت شود.
پس از انجام کارهای بالا حال نوبت به نصب پله بر روی شمشیری ها رسیده است. برای انجام این کار از آجر به عنوان قالب استفاده می کنیم همچنین از خاک یا نخاله برای پر کردن فضاهای خالی استفاده می کنیم. حال نوبت ریخت ملات بر روی خاک یا نخاله است تا بتوان کاشی یا سنگ مد نظر را بر روی یک سطح تراز اجرا کرد.
به این نکته دقت داشته باشید در محل هایی پر تردد، اگر عرض پله از سرامیک یا موزاییک باشد باید لبه پله به وسیله نبشی های آهنی شاخک دار یا ورق آلومینومی مخصوص پله که در بتن جاسازی می شوند یا هنگام ملات ریزی پله نصب میشوند
اجرا پله بتنی
پله های بتنی به صورت دال بتنی اجرا می گردند و تمام ضوابط مربوط مقرارت ملی به دال ها در پله ها نیز صدق می کنند برای اجرای این پله ها در پاگرد ها و رمپ پله، ابتدا میلگرد ها و سپس قالب های چوبی یا فلزی که با روغن آغشته شده اند قرار می دهیم. پس از انجام کارهای بالا حال نوبت بتن ریزی می باشد که ضوابط مربوط به بتن ریزی در قسمت بتن توضیح داده ام. این مرحله همان ساخت بستر پله در سازه های فلزی است با این تفاوت بستر ما از جنس بتن می باشد و بقیه موارد اجرا همانند توضیحات بالا می باشد
اجرا پله به روش بنایی
این روش اجرا فقط برای کف ها اجرا می شود و استفاده از این روش در طبقات مجاز نمی باشد. در این روش مصالح مورده استفاده از جنس بنایی می باشد.
